30 Ιανουαρίου 2010
Ο Χάουαρντ Ζιν, η πλέον γνωστή προσωπικότητα της αμερικανικής Αριστεράς, πέθανε στις 27 Ιανουαρίου σε ηλικία 87 ετών.
Πέθανε από ανακοπή καρδιάς στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνιας ενώ ετοίμαζε την επόμενη διάλεξή του. Μέχρι το τέλος της ζωής του ο Ζιν υπήρξε ακούραστος επαναστάτης, τον χαρακτήριζε το ίδιο ασίγαστο πάθος όπως και στη νεότητά του.
Το πιο επιτυχημένο βιβλίο του Ζιν είναι το Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών το οποίο διαπαιδαγώγησε εκατομμύρια αναγνώστες μεταδίδοντάς τους το πάθος της αντίστασης και της επανάστασης ενάντια στον καπιταλισμό.
Το βιβλίο έχει πουλήσει πάνω από δυο εκατομμύρια αντίτυπα και είναι μοναδική περίπτωση βιβλίου που κάθε χρόνο πουλάει περισσότερα αντίτυπα από τον προηγούμενο.
Το 2004 ο Ζιν σε συνεργασία με τον Άντονι Αρνοφ (Anthony Arnove) συμπλήρωσαν το Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών με τον τόμο Φωνές από τη Λαϊκή Ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών (Voices of a People’s History of the United States) στο οποίο συμπεριλαμβάνονται ομιλίες, άρθρα και δοκίμια, ποίηση και στοίχοι τραγουδιών από λαϊκούς αγώνες στις ΗΠΑ.
Το βιβλίο έγινε ταινία τον περασμένο Δεκέμβριο από το History Channel (1).
Εκτός από την Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειώνο Ζιν έγραψε πολλά βιβλία που υπήρξαν εξαιρετικά επιτυχημένα (βιβλία για το κίνημα της δεκαετίας του 1960 και βιβλία που καταγγέλλουν το σύγχρονο μιλιταρισμό και ιμπεριαλισμό).
Όπως γράφει ο Νόαμ Τσόμσκι:
«Τα γραπτά του έχουν αλλάξει τη συνείδηση μιας ολόκληρης γενιάς, ενώ βοήθησαν να ανοιχτούν νέα μονοπάτια στην κατανόηση του κόσμου που είναι κρίσιμης σημασίας για τη ζωή μας» (2).
Ο Ζιν δεν έγραψε απλώς για τη δράση των καταπιεσμένων, η ίδια του η ζωή ήταν συνυφασμένη με την πάλη των καταπιεσμένων, για μια κοινωνία ελευθερίας και άμεσης δημοκρατίας.
Ο Ζιν γεννήθηκε το 1922 στη Νέα Υόρκη από μια εργατική οικογένεια Εβραίων μεταναστών.
Εργάστηκε ως εργάτης σε ναυπηγείο στο Μπρούκλιν στο οποίο διαμορφώθηκε ως αγκιτάτορας και συνδικαλιστής της βάσης.
Στη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου πολέμου υπηρέτησε στην αεροπορία.
Η εμπειρία του πολέμου τον οδήγησε να καταγγείλει τον κάλπικο «αντι-φασισμό» των ΗΠΑ.
Διακήρυξε ότι κίνητρο της άρχουσας τάξης των ΗΠΑ δεν ήταν η «νίκη των δημοκρατικών κρατών», όπως ισχυριζόταν η κρατική προπαγάνδα, αλλά η ιμπεριαλιστική κυριαρχία στον κόσμο.
Μετά τον πόλεμο σπούδασε στο New York University ιστορία.
Το 1956 προσελήφθη καθηγητής στο Atlanta’s Spelman College, ένα κολλέγιο για μαύρες γυναίκες.
Ο Ζιν (και η γυναίκα του Roslyn) συμμετείχαν ενεργά στο κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα στο νότο των ΗΠΑ σε διαδηλώσεις, καθιστικές διαμαρτυρίες, αλλά και ως σύμβουλοι νεαρών ακτιβιστών.
Ο Ζιν απολύθηκε για τη δράση του από το κολέγιο της Atlanta αλλά προσλήφθηκε από το Boston University.
Τη δεκαετία του 1960 έγινε μάχιμο μέλος του κινήματος ενάντια στον πόλεμο στο Βιετνάμ και το 1968 επισκέφθηκε την πρωτεύουσα του βόρειου Βιετνάμ, το Ανόι.
Τις επόμενες δεκαετίες ο Ζιν παρέμεινε ένας ακατάβλητος επαναστάτης-ακτιβιστής.
Έδινε το παρών οπουδήποτε το κίνημα τον καλούσε: κατήγγειλε τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις των ΗΠΑ στον αραβικό κόσμο, το νομικό σύστημα των ΗΠΑ και την θανατική ποινή, υπερασπίστηκε τα συνδικαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων προβάλλοντας τους εργατικούς αγώνες.
Σε κάθε μορφής απελευθερωτικό κίνημα που αναπτύχθηκε στις ΗΠΑ ο Ζιν δεν αρνήθηκε ποτέ τη συμμετοχή του είτε ως διαδηλωτής είτε ως ομιλητής σε συγκεντρώσεις.
Δεν είναι λοιπόν καθόλου ακατανόητη η βαθειά οδύνη που προκάλεσε ο θάνατος του στην αμερικανική Αριστερά.
Ο αρθρογράφος του Nation Dave Zirin γράφει:
«Με το θάνατό του, χάσαμε έναν άνθρωπο που δεν έκανε τίποτα λιγότερο από το να ξαναγράψει την ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Χάσαμε έναν ιστορικό που δημιούργησε ιστορία…
Όσοι πιστεύουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ανοσία στη ριζοσπαστική πολιτική δεν έχουν ποτέ τους παρακολουθήσει μια διάλεξη του Χάουαρντ Ζιν. Οι χώροι που έδινε διαλέξεις ήσαν ασφυκτικά γεμάτοι μέχρι την οροφή, από ολόκληρες οικογένειες, μαύρους, άσπρους και καστανούς, που κατέφθαναν να ακούσουν για την ίδια τους την ιστορία, δοσμένη με χιούμορ αλλά και ηρωισμό». (3)
Θα κλείσω τη μικρή παρουσίαση αυτού του μεγάλου επαναστάτη με τα ίδια του τα λόγια, από το βιβλίο του Διακηρύξεις ανεξαρτησίας, εκδόσεις Εξάρχεια, 2009.
Στην αρχή του βιβλίου ο Ζιν εξηγεί γιατί είναι στρατευμένος στην πάλη για την ελευθερία και την επανάσταση.
Εξηγεί γιατί ούτε θέλει, ούτε μπορεί, να είναι ουδέτερος σε έναν κόσμο ταξικού πολέμου:
«Πραγματικά, είναι αδύνατο να είσαι ουδέτερος.
Σε έναν κόσμο που κινείται ήδη προς συγκεκριμένη κατεύθυνση, όπου ο πλούτος και η δύναμη κατανέμονται ήδη με συγκεκριμένο τρόπο, ουδετερότητα σημαίνει ότι αποδεχόμαστε τα πράγματα όπως είναι τώρα.
Πρόκειται για έναν κόσμο ταξικών συμφερόντων – πόλεμος εναντίον ειρήνης, εθνικισμός ενάντια στο διεθνισμό, ισότητα ενάντια στην απληστία και δημοκρατία ενάντια στον ελιτισμό – και, κατά την άποψη μου, είναι ταυτόχρονα και αδύνατο και αθέμιτο να είσαι ουδέτερος απέναντι σ’ αυτές τις συγκρούσεις».
Σημειώσεις
1 http://www.history.com/content/people-speak
2 http://english.aljazeera.net/news/americas/2010/01/2010128153918772499.html
3 http://www.huffingtonpost.com/dave-zirin/howard-zinn-the-historian_b_439757.html?utm
Άγγελος Κ
Ο Χάουαρντ Ζιν, η πλέον γνωστή προσωπικότητα της αμερικανικής Αριστεράς, πέθανε στις 27 Ιανουαρίου σε ηλικία 87 ετών.
Το πιο επιτυχημένο βιβλίο του Ζιν είναι το Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών το οποίο διαπαιδαγώγησε εκατομμύρια αναγνώστες μεταδίδοντάς τους το πάθος της αντίστασης και της επανάστασης ενάντια στον καπιταλισμό.
Το βιβλίο έχει πουλήσει πάνω από δυο εκατομμύρια αντίτυπα και είναι μοναδική περίπτωση βιβλίου που κάθε χρόνο πουλάει περισσότερα αντίτυπα από τον προηγούμενο.
Το 2004 ο Ζιν σε συνεργασία με τον Άντονι Αρνοφ (Anthony Arnove) συμπλήρωσαν το Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών με τον τόμο Φωνές από τη Λαϊκή Ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών (Voices of a People’s History of the United States) στο οποίο συμπεριλαμβάνονται ομιλίες, άρθρα και δοκίμια, ποίηση και στοίχοι τραγουδιών από λαϊκούς αγώνες στις ΗΠΑ.
Το βιβλίο έγινε ταινία τον περασμένο Δεκέμβριο από το History Channel (1).
Εκτός από την Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειώνο Ζιν έγραψε πολλά βιβλία που υπήρξαν εξαιρετικά επιτυχημένα (βιβλία για το κίνημα της δεκαετίας του 1960 και βιβλία που καταγγέλλουν το σύγχρονο μιλιταρισμό και ιμπεριαλισμό).
Όπως γράφει ο Νόαμ Τσόμσκι:
«Τα γραπτά του έχουν αλλάξει τη συνείδηση μιας ολόκληρης γενιάς, ενώ βοήθησαν να ανοιχτούν νέα μονοπάτια στην κατανόηση του κόσμου που είναι κρίσιμης σημασίας για τη ζωή μας» (2).
Ο Ζιν δεν έγραψε απλώς για τη δράση των καταπιεσμένων, η ίδια του η ζωή ήταν συνυφασμένη με την πάλη των καταπιεσμένων, για μια κοινωνία ελευθερίας και άμεσης δημοκρατίας.
Ο Ζιν γεννήθηκε το 1922 στη Νέα Υόρκη από μια εργατική οικογένεια Εβραίων μεταναστών.
Εργάστηκε ως εργάτης σε ναυπηγείο στο Μπρούκλιν στο οποίο διαμορφώθηκε ως αγκιτάτορας και συνδικαλιστής της βάσης.
Στη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου πολέμου υπηρέτησε στην αεροπορία.
Η εμπειρία του πολέμου τον οδήγησε να καταγγείλει τον κάλπικο «αντι-φασισμό» των ΗΠΑ.
Διακήρυξε ότι κίνητρο της άρχουσας τάξης των ΗΠΑ δεν ήταν η «νίκη των δημοκρατικών κρατών», όπως ισχυριζόταν η κρατική προπαγάνδα, αλλά η ιμπεριαλιστική κυριαρχία στον κόσμο.
Μετά τον πόλεμο σπούδασε στο New York University ιστορία.
Το 1956 προσελήφθη καθηγητής στο Atlanta’s Spelman College, ένα κολλέγιο για μαύρες γυναίκες.
Ο Ζιν (και η γυναίκα του Roslyn) συμμετείχαν ενεργά στο κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα στο νότο των ΗΠΑ σε διαδηλώσεις, καθιστικές διαμαρτυρίες, αλλά και ως σύμβουλοι νεαρών ακτιβιστών.
Ο Ζιν απολύθηκε για τη δράση του από το κολέγιο της Atlanta αλλά προσλήφθηκε από το Boston University.
Τη δεκαετία του 1960 έγινε μάχιμο μέλος του κινήματος ενάντια στον πόλεμο στο Βιετνάμ και το 1968 επισκέφθηκε την πρωτεύουσα του βόρειου Βιετνάμ, το Ανόι.
Τις επόμενες δεκαετίες ο Ζιν παρέμεινε ένας ακατάβλητος επαναστάτης-ακτιβιστής.
Έδινε το παρών οπουδήποτε το κίνημα τον καλούσε: κατήγγειλε τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις των ΗΠΑ στον αραβικό κόσμο, το νομικό σύστημα των ΗΠΑ και την θανατική ποινή, υπερασπίστηκε τα συνδικαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων προβάλλοντας τους εργατικούς αγώνες.
Σε κάθε μορφής απελευθερωτικό κίνημα που αναπτύχθηκε στις ΗΠΑ ο Ζιν δεν αρνήθηκε ποτέ τη συμμετοχή του είτε ως διαδηλωτής είτε ως ομιλητής σε συγκεντρώσεις.
Δεν είναι λοιπόν καθόλου ακατανόητη η βαθειά οδύνη που προκάλεσε ο θάνατος του στην αμερικανική Αριστερά.
Ο αρθρογράφος του Nation Dave Zirin γράφει:
«Με το θάνατό του, χάσαμε έναν άνθρωπο που δεν έκανε τίποτα λιγότερο από το να ξαναγράψει την ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Χάσαμε έναν ιστορικό που δημιούργησε ιστορία…
Όσοι πιστεύουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ανοσία στη ριζοσπαστική πολιτική δεν έχουν ποτέ τους παρακολουθήσει μια διάλεξη του Χάουαρντ Ζιν. Οι χώροι που έδινε διαλέξεις ήσαν ασφυκτικά γεμάτοι μέχρι την οροφή, από ολόκληρες οικογένειες, μαύρους, άσπρους και καστανούς, που κατέφθαναν να ακούσουν για την ίδια τους την ιστορία, δοσμένη με χιούμορ αλλά και ηρωισμό». (3)
Θα κλείσω τη μικρή παρουσίαση αυτού του μεγάλου επαναστάτη με τα ίδια του τα λόγια, από το βιβλίο του Διακηρύξεις ανεξαρτησίας, εκδόσεις Εξάρχεια, 2009.
Στην αρχή του βιβλίου ο Ζιν εξηγεί γιατί είναι στρατευμένος στην πάλη για την ελευθερία και την επανάσταση.
Εξηγεί γιατί ούτε θέλει, ούτε μπορεί, να είναι ουδέτερος σε έναν κόσμο ταξικού πολέμου:
«Πραγματικά, είναι αδύνατο να είσαι ουδέτερος.
Σε έναν κόσμο που κινείται ήδη προς συγκεκριμένη κατεύθυνση, όπου ο πλούτος και η δύναμη κατανέμονται ήδη με συγκεκριμένο τρόπο, ουδετερότητα σημαίνει ότι αποδεχόμαστε τα πράγματα όπως είναι τώρα.
Πρόκειται για έναν κόσμο ταξικών συμφερόντων – πόλεμος εναντίον ειρήνης, εθνικισμός ενάντια στο διεθνισμό, ισότητα ενάντια στην απληστία και δημοκρατία ενάντια στον ελιτισμό – και, κατά την άποψη μου, είναι ταυτόχρονα και αδύνατο και αθέμιτο να είσαι ουδέτερος απέναντι σ’ αυτές τις συγκρούσεις».
Σημειώσεις
1 http://www.history.com/content/people-speak
2 http://english.aljazeera.net/news/americas/2010/01/2010128153918772499.html
3 http://www.huffingtonpost.com/dave-zirin/howard-zinn-the-historian_b_439757.html?utm
Άγγελος Κ
Χάουαρντ Ζιν
